Çandarlı Körf. Gemi İnşa Üssü Adayı

Dünya ticaretinde denizciliğin payı hızla artarken; İskenderun'dan İstanbul'a kadar uzanan 835 millik kıyıda tek bir sivil tersane bile yok. Türkiye denizlerine sırtını dönerken milyarlarca dolan en hızlı şekilde kazanacağı tersane yatırımları için en uygun alanların başında Aliağa-Çandarlı kıyı şeridi geliyor.

Dünyanın en önemli ulaşım koridorlarının kavşak noktasında yer alan Türkiye, coğrafi avantajı sayesinde yeni gemi inşası ve mevcut gemilerin bakımı için büyük bir potansiyele sahip. Uzun kıyı şeridi, yetişmiş insan gücü, hafif ve ağır sanayi olanakları ile Ege Bölgesi bu anlamda gelecek vaat ediyor.

Halen İskenderun ile İstanbul arasındaki güney ve batı kıyı şeridinde tek bir sivil tersane dahi bulunmuyor. Bu durum. Akdeniz havzasındaki trafiğe giren gemi ve diğer deniz araçlarının bakım ve onarımları için büyük bir sorun. Gemi inşası için İstanbul-Tuzla'da faaliyet gösteren tersanelerin kapasiteleri 2OO8'e kadar dolmuş durumda. Bölgenin genişleme alanı olmadığı gibi, su üstü onarımlarını yapabilecek rıhtım dahi bulunmuyor. Dünya denizcilik pastasından en büyük payı alan Yunanistan başta olmak üzere. Akdeniz ve Avrupa ülkeleri; filolarındaki gemilerin bakım-onarımları Ue yeni gemi inşaatlarını Japonya ve G. Kore başta olmak üzere Uzakdoğu ülkelerinde yaptırmak zorunda. Yeni inşaatların yanında, petrol tankerlerinin, sayılan son 10 yılda giderek artan LNG (sıvılaştırılmış doğalgaz) tankerlerine dönüştürülmesi işi de büyük bir pazar doğuruyor.

%0.5 pazara sahibiz

Türk tersaneleri 2004 sonu itibarıyla 600 bin DWT yeni gemi inşa ve 7 milyon 500 bin DWT bakım-onarım kapasitesine sahip. Bu rakamlar dünya pazarında ancak yüzde 0.5'lik bir paya karşılık geliyor.

Gemi inşa pazarında dünya sıralamasında ilk Uç sırayı ise Kore (%31.8), Japonya (%31.7) ve Çin (%6) alıyor. Çevre politikaları ve işçilik maliyetleri nedeniyle tersanelerine birer birer kapatan Avrupalı armatörler, gemi ihtiyaçlarını Uzakdoğu ülkelerinden karşılıyor. Tüm bu rakamlar Avrupa'nın yanı başındaki Türkiye'nin büyük tonajlı gemi inşa bakım ve onarım taleplerine rahatlıkla yanıt verecek bir potansiyele sahip olduğu ve ancak bunun hiç dikkate alınmadığını gösteriyor.

Halen gemi söküm tesislerinin yer aldığı İzmir'in Aliağa ilçesi ile Çandarlı arasındaki kıyı şeridi ise bu potansiyel için hazır.

Kâr marjları çok yüksek ve yatınm maliyetlerini çok kısa sürede amorti eden bir yatırım türü olan gemi inşa sanayii, yatırımcılar için önemli bir fırsat yaratıyor. Yaklaşık 500 dönüm üzerine kurulacak bir gemi inşa Organize Sanayi Bölgesi ile gerek, büyük tonajlı gemilerin gerekse yatların ve küçük teknelerin inşa ve bakım/onarımları ve yan sanayi ile birlikte yaklaşık yıllık I milyar dolarlık bir döviz girdisi ve 30 bin dolayında da istihdamı sağlamak mümkün.

Türk gemi inşa sanayii gelişmiş Ülkelerde olduğu gibi desteklenmesi ve tam kapasite ile çalışılabilmesi halinde yülık 400 bin ton çelik işleme, 1 milyon DWT yeni gemi inşa. 60-70 metrelik mega yatlar ve gezinti teknesi inşası, 7 milyon 500 bin DWT bakım/onarım kapasitesi, ve 100 bin tona kadar kaldırma kapasitesine sahip 10 adet yüzer havuzu hemen devreye alabilecek. Ayrıca kota sınırlamaları ve diğer nedenlerle ihraç edilmesi mümkün olmayan birçok yan sanayi ürünü de böylelikle ihracat olanağı bulabilecek. Sektör yaklaşık 500 işkoluna doğrudan sipariş vererek direkt 25 bin. dolaylı olarak. 100 bin kişilik istihdam sağlayacak ve ilk etapta yıllık 2.5 milyar dolar döviz girdisi temin edecek. Orta büyüklükteki bir gemi inşasında devlete kazandırılan katma değer oranı ise ortalama yüzde 24.

IMF'ye olan borcu 10 yılda öderiz

Gemi Mühendisleri Odası tzmir Şube Başkanı Burak Acar, Baku -Ceyhan ve Transtrakya boru hatlarının faaliyete girmesi ile Türkiye'nin çevresinde bugünden çok daha fazla bir gemi trafiği oluşacağını, bu durumun büyük bir pazarı da beraberinde getireceğini söyledi. Aliağa ve Çan-darlı tersane yapımı için doğal bir coğrafi atan olduğuna dikkat çeken Acar şöyle devam etti: "Komşumuz Yunanistan, mevcut tersanelerin kapasite doluluğu yüzünden gemilerini başka ülke tersanelerine sokuyor. Uzakdoğu'daki tersanelere olan büyük mesafeler ve AB üyesi ülkelere oranla oldukça düşük işgücü maliyetleri, gemi inşa sanayiinde Türkiye'yi avantajlı bir konuma getirdi. Tersane yatırımları için en uygun bölge, Aliağa-Çandarli arasındaki alandır. Sadece 500 dönüm üzerine kurulacak bir gemi inşa organize sanayi bölgesi ile büyük bir ivme yakalarız. İddia ediyorum, Türkiye, kıyılarına 100 kilometrede bir tersane kursa, 100 milyar dolan aşan dış borcunu başka kaynağa ihtiyaç kalmadan 10 yılda öder"

Üretimde söz sahibiyiz

İzmir Deniz Ticaret Odası Başkanı Geza Dologh da, Ege'de sorun yaşayan bir geminin, en basit arızalar için Yunanistan'daki tersanelere gittiğini belirterek, Aliağa'da tekne imalatı, Çandarlı'da ise büyük gemilerin inşasına yönelik tersanelerin mutlaka kurulması gerektiğini bildirdi. AKP hükümetinin sektöre yaklaşımı "çok olumlu" olarak değerlendiren Dologh, Denizcilik Müsteşarlığı' nda da konuyla ilgili çalışma yapıldığını anımsattı. Dologh, şöyle devam etti: 'Türkiye'nin kimyasal tankerlerde ve lüks yat üretiminde artık dünyada isim ve söz sahibi. Tersaneler konusunda yıl-lanmış köhne yapıyı bir anda değiştirmek de zor. Hükümet, tersanelerin yer alacağı bölgeyi kısa zamanda belirlemeli ve gerekli altyapı tamamlanmalı. Ondan sonra bizlerin oraya yatırımcı getirmemiz çok kolay. Zaten elimizin altında hazır bir pazar var."

(Kaynak: GÖZLEM Gazetesi/SERKAN AKSÜYEK)