Kriz dalgası cruise'ları da vurdu, gelen gemi yüzde 25 düştü
Küresel ekonomik kriz ve domuz gribi endişesi, 'yüzen tatil köyleri' olarak isimlendirilen cruise turizmini de vurdu. Türkiye'ye gelen cruise gemisi sayısı geçen yıla göre yüzde 25 oranında düştü.
Her yıl dünyada 13 milyon kişinin tercih ettiği "yüzen tatil köyleri" cruise turları, kriz nedeniyle gözden düşünce, Türk limanlarına olan ilgi de azaldı. Lüks gemilerle yapılan seyahatlere olan talebin hızla inişe geçmesi, fiyatların da yüzde 80'e varan oranlarda gerilemesine neden olurken, Antalya ve Bodrum'un gözde limanları adeta sinek avlıyor.
Kriz nedeniyle yolcu sayısında yüzde 60'a varan düşüş yaşadıklarını belirten Orange Cruise Genel Müdürü Ali Şeker, domuz gribinin kış sezonunda etkisini 2 kat artırarak sürdüreceği yönündeki haberlerin sektörü daha büyük bir çıkamaza sürüklediğini söyledi. İstanbul Club Cruise Genel Müdürü Melek Gözübüyük ise, "İşler kötü gidiyor. Önümüzdeki yıl da bu durum süreceğe benziyor. Talep o kadar azaldı ki İstanbul'u tur programının dışına çıkaran firmalar bile var" dedi.
2008'in ilk 7 ayında Türkiye limanlarına yanaşan cruise gemilerinin sayısı 756'yken, bu sayı 2009'un aynı döneminde yüzde 25 gerileyerek 575'e düştü. Geçen yıl 46 geminin yanaştığı Antalya Limanı ise adeta ıssız limana döndü. Limana uğrayan gemi sadece 6 oldu.
Süreci en az hasarla atlatmaya çalışan tur operatörleri ise fiyat indirerek veya alternatif tur seçenekleri hazırlayarak müşteri toplamaya çalışıyor. Tedbirler arasında başta Yunan Adaları olmak üzere, daha kısa rotalı tur alternatifleri ve 7 gece yerine 3-4 gecelik paket programlar dikkat çekiyor.
Antalya uygun değil
Cruise turizminde en büyük darbeyi Antalya aldı. Cruise gemileriyle gelen turist sayısı 25 binden 2100'lere düştü.
Antalya Deniz Ticaret Odası Şube Müdürü Cüneyt Koşu, kentin cruise fakiri bir bölgeye dönüşmesinde, krizin dışında limanın altyapı yetersizliğinin etkili olduğunu söyledi. Yolcu terminali yenilenmeyen bu limana hiçbir tur şirketinin gemi getirmek istemediğini belirten Koşu, "Liman ticari, dökme yük ve konteyner ağırlıklı bir liman. 2006'da özelleştirildiğinde yolcu terminalinin yenileneceği söylendi. Ama hâlâ bir şey yapılmadı. Turlarına Antalya'yı dahil etmek isteyen İtalyan cruise firmaları limanın halini görünce vazgeçti. Balıkçıların hâlâ burada olması da olumsuz etkiliyor" dedi.
Akiş Denizcilik Nakliyat Turizm ve Ticaret AŞGenel Müdürü Berna Küner de kendi acentelerinde yılda 28 sefer yapan bir geminin son seferinin hiç talep olmadığı için iptal edildiğini belirterek, "Ağırlıkla İsraillilerin sefer düzenlediği Alanya Limanı da Başbakan Erdoğan'ın Davos tepkisinin ardından boşaldı" dedi.
Bodrum Limanı'nı işleten Ege Liman İşletmeleriAŞ (Ege Ports) Liman Hizmetleri ve Kalite Müdürü Eşber Okayer ise, "Bodrum Limanı 2008'de yaklaşık 172 gemi ağırlarken bu yıl bu rakam düşer. Düşüşün en büyük nedeni kriz. Bu yüzden seferler iptal edildi" diye konuştu.
İstanbul yerine Malta
Cruise tatillerinin orta kesime ulaştırılamadığını vurgulayan İstanbul Cruise Club Genel Müdürü Melek Gözübüyük, bu nedenle iç turist sayısında bir artış yakalayamadıklarını söyledi. İşten çıkarılma korkusuna kapılanların tatillerden fedakârlık yaptığını kaydeden Gözübüyük, "Önümüzdeki yıl sezon daha kötü olacak çünkü talebin düştüğünü gören bazı acenteler de tur programlarından İstanbul'u çıkarıp Malta'yı ekliyor. Fiyatlar, kalite ve harcama oranları da düştü. Böylece kârlılık da azaldı" dedi.
Yılda ortalama 500 bin kişinin cruise turizmiyle İstanbul'a geldiğini anlatan Gözübüyük, "Türkiye'de cruise'u seçenlerin sayısı ise 20 bin. Talebin azalmasıyla acenteler fiyatlarını düşürmeye başladı. Geçen yıl 1900 euroya sattığımız 7 gece 8 günlük Norveç turu, bu yıl 1200 euroya düştü. Geçen yıl 1500 euroya sattığımız 1 haftalık Akdeniz turunu da bu yıl 1000 euroya satıyoruz" dedi.
Easy Cruise Türkiye Satış Yetkilisi Merlin Travel Group Yönetim Kurulu Başkanı Selami Çelebioğlu da krizde kısa turlara rağbetin başlandığını söyledi. 7 günlük turların bu yıl yerini 3-4 günlük turlara bıraktığını kaydeden Çelebioğlu,
"Yolcu sayısı da geçen yıla göre düştü. Ama biz zaten düşük maliyetli turlar düzenlediğimizden, krizden etkilenmedik. Kuşadası hareketli Yunan Adaları turlarımızı kişi başına 279 euro, iç kabinde 199 euroya satıyoruz. Büyük gemilerde ise tur fiyatları 2 bin euroya kadar çıkıyor" dedi. Cruise turlarını seçenlerin sayısında yüzde 60 gerileme olduğunu vurgulayan Orange Cruise Genel Müdürü Ali Şeker ise yabancı turist sayısındaki düşüşte domuz gribinin etkisinin olduğunu kaydetti. Şeker, "Kriz ve domuz gribi firmaların fiyat düşürmesine neden oldu. 3 günlük turlar 350 euro civarında. Geçen yıl 1600 euro olan 1 haftalık turlar da 1000 euroya geriledi" diye konuştu.
Kuşadası yüzde 7 büyüyecek
Türkiye'nin en önemli ve en büyük yolcu limanı olan Kuşadası Limanı'nın işletmesini yapan Ege Ports Genel Müdürü Aziz Güngör, kriz nedeniyle cruise turizminde bir yavaşlama olmasına karşın Kuşadası'nda bu yılı yüzde 6-7 büyümeyle kapatacaklarını söyledi. 2008'de Kuşadası Limanı'nın 640 gemi ve 625 bin yolcu ağırladığını hatırlatan Güngör, 2009'da 670 gemi ve 660 binin üzerinde yolcuyu hedeflediklerini söyledi.
1 cruise 70 otele bedel
Tura Turizm'in Kurucusu ErkuntÖner, İstanbul'un uluslararası standartlara uygun bir kruvaziyer limanına kavuşması gerektiğini belirterek, "Gemi değişimi yapılabilmesi için iyi bir liman olmalı. Böyle olursa İstanbul, Akdeniz ve Karadeniz'e düzenlenen cruise turlarının başlangıç noktası olabilir. Bin kişilik bir 5 yıldızlı otelin getirisiyle 18 sefer yapan 100 kişilik bir geminin getirisi aynı. Yani bir cruise seferi 70 tane 5 yıldızlı otelin yaptığı iş kadar gelir sağlıyor " dedi.
2 kat fazla para harcıyor
Cruise turistleri normal turistin 2-3 katını harcıyor. İstanbul'a yanaşan gemilerdeki turistlerin bölgedeki lüks otellerde kalıp harcama yapmaktan çekinmediklerini belirten Turistik Otelciler, İşletmeciler ve Yatırımcılar Birliği (TUROB)Başkanı Timur Bayındır, "Cruise turizmiyle aynı anda 500-1000 kişi limana yanaşıp şehri dolaşıyor. Özellikle lüks otelleri seçiyorlar. Türkiye'nin bu potansiyeli iyi değerlendirmesi lazım" dedi.
Ortalama cruise turu fiyatları
3 gece 4 gün Yunan Adaları Turu: 199 eurodan başlıyor
6 gece 7 gün Yunan Adaları Turu: 490 eurodan başlıyor
6 gece 7 gün İspanya-İtalya-Fransa-Tunus: 700 eurodan başlıyor
7 gece 8 gün Kuzey Avrupa Turu: 990 eurodan başlıyor
10 gece 11 gün Baltık Ülkeleri Turu: 1290 eurodan başlıyor
10 gece 11 günlük Cebelitarık ve Portekiz Turu: 850 eurodan başlıyor
Rakamlarla cruise sektörü
- Yılda 13 milyon turist cruise gemileriyle seyahat ediyor.
- Bu rakamın 8.5 milyonunu Amerikalılar oluşturuyor.
- Türkiye'deyse yılda 20 bin kişi cruise turizmini tercih ediyor.
- Dünya genelinde 30 bin cruise gemisi bulunuyor.
- Ortalama bir turist tüm seyahat için 1000 dolar harcıyor.
- Yıllık cruise turizminin ticari hacmi 13 trilyon dolar civarında.
- En çok Karayipler, Akdeniz, Alaska, Bahamalar ve Hawaii'ye gidiliyor.
