Rusya, Akdeniz'e dönebilir mi?
Akdeniz, Soğuk Savaş döneminde Amerika ve Sovyet deniz güçlerinin önemli rekabet alanlarından biriydi. Amerika 6. Filosu, Sovyetler de Akdeniz Filosu ile Akdeniz sularında birbirlerini yakından izler, her an çatışmaya hazır beklerlerdi.
Bu durum Sovyetlerin yıkılmasından bu yana söz konusu değil; zira 1991 yılından bu yana Sovyet -Rus Akdeniz filosu diye bir güç yok. Rusya bu tarihten bu yana Boğazlardan geçirdiği bir-iki gemiyle Akdeniz 'de bayrağını gösteriyor, o kadar...
Ne var ki, bu durum galiba değişecek ve Rusya yıllar sonra yeniden Akdeniz 'e önemli bir deniz gücü olarak dönecek. Bunu da Rus Deniz Kuvvetleri Komutanı Amiral Vladimir Masorin'in geçen ay Kırım 'a yaptığı ziyaret sırasında sarf ettiği bazı sözlerden öğrenmiş bulunuyoruz.
Rusya 'nın Karadeniz Filosu 'nun ana üssü olan Akyar 'da (yani Sivastopol 'da)konuşurken Akdeniz konusunda şu cümleler ağzından çıkmış Masorin'in ağzından: ''...Akdeniz stratejik açıdan bizim Karadeniz Filosu için çok önemlidir. Kuzey Denizi ve Baltık filolarının işbirliği ile Rus donanması Akdeniz 'de yeniden daimi bir varlığa kavuşmalıdır.'
Masorin, Akdeniz ile ilgili yeni Rus deniz politikasını bu cümlelerle haber verirken aynı zamanda çoktandır Rus deniz gücünün mutlaka artırılması, güçlendirilmesi gereğinden de çeşitli vesilelerle söz ediyor.
Bu bağlamda mesela geçen mayıs ayında Rusya 'nın uçak gemisi yapmaya başlayacağını söylemiş, bu suretle ülkesinin yeniden okyanuslarda da varlığını gösterebilecek birinci sınıf bir deniz gücü olacağına işaret etmişti. Masorin'e göre Rusya uçak gemisi yapımına 2015 yılında başlayacak ve 2027 yılında 6 uçak gemisi tamamlanarak göreve hazır hale getirilecek. Bu 6 uçak gemisinden üçü Pasifik , üçü de Atlantik filolarına tahsis edilecek.
Rusya toplam deniz gücünü yeni uçak gemileri ile güçlendirmeyi planlarken uzun zamandır Karadeniz Filosu 'na da ayrı bir önem veriyor, bu filo için yeni ana üs olarak tayin ettiği Novorossisk 'i genişletmeye çalışıyor, bu limana yeni mayın tarama, çıkarma gemileri ve denizaltılar sevk etmeye hazırlanıyor. Ayrıca tek uçak gemisi olan Amiral Kuznetsov'un Karadeniz 'e planlı ziyaretler yapmasına da karar vermiş bulunuyor.
Karadeniz Filosu ile ilgili bu planlar ve hazırlıklar şüphesiz muhtemel Akdeniz Filosu ile de yakından alakalı; zira Akdeniz Filosu, Kuzey Denizi ve Baltık filolarının da katkısıyla, ama büyük ölçüde Karadeniz Filosu 'na dayanarak hayata geçirilecek. Bu bakımdan Karadeniz Filosu ile alakalı gelişmeleri dikkatle izlemek gerekiyor.
Sovyetler Birliği döneminde Rusya başta da söylediğimiz gibi Akdeniz 'de güçlü bir filoya sahipti ve bu filo Suriye 'nin Lazkiye Limanı 'nda önemli tesislere sahipti. Bu tesisler bugün Sovyet dönemindeki gibi faal değiller; ama yine de yazıldığına göre Rusya burada bir varlığa sahip. Bunun da bakım ve tedarik amaçlı bir varlık olduğu söyleniyor.
İşte bu varlık ve Rusya 'nın Suriye ile zaten çok yakın olan askeri ilişkileri sebebiyle birçok gözlemci ve uzman Rusya 'nın Akdeniz 'e yeniden dönmesi halinde Suriye limanlarını kullanacağını güçlü bir ihtimal olarak görüyorlar. Ayrıca bu ihtimal şimdiden İsrail 'i tedirgin etmiş, bu tedirginlik basına da yansımış bulunuyor. Nitekim, Yediot Ahronot gazetesinin haberine göre, İsrail istihbaratı Suriye limanlarında bulunacak Rus gemilerini İsrail için doğrudan bir tehdit olarak görüyor.
Rusya 'nın Akdeniz 'e yeniden dönüşü konusundaki bilgi ve haberler böyle. Daha fazlasını muhtemelen zaman içinde öğrenebileceğiz. Rusya Akdeniz 'e yeniden güçlü bir filoyla dönebilir mi, yoksa bu konudaki bilgiler dayanaksız mı, henüz bir karar vermek için erken; ama dönmeyi başarırsa bunun Akdeniz 'de birçok bakımdan yeni stratejik dengelerin kurulmasının yolunu açacağı da bugünden az-çok belli sayılır.
Fikret Ertan/Zaman
