“Nicomedia” adını taşıyan yük gemisi nasıl batırıldı?
İzmitli değerli hemşerimiz, uzak yol kaptanı Yavuz Ulugün, yine çok güzel bir kitaba imza atmış. İzmit tarihini konu alan daha önceki kitaplarını büyük bir keyifle okuduğum Yavuz Ulugün’ün son kitabı, İzmit Rotary Kulübü Kültür Yayınlarından çıktı.
“Kocaeli ve Çevresi Denizcilik Tarihi” adını taşıyan bu güzel eser, çok çarpıcı fotoğraflarla desteklenmiş. Kitabın bir bölümünde antik İzmit’in adı olan “Nicomedia” ismini taşıyan Alman yük gemisinin batırılış öyküsü de yer alıyor. Bu pasajı anlatmadan önce, kitabın yazarı Yavuz Ulugün’ün gerçek İzmitliler için büyük önem taşıyan etkileyici giriş yazısını okuyalım:
Dostlarıma…
Elinizdeki bu kitabın konusunu belirlememde mesleğim mi, yoksa anılarım mı daha ağır bastı diye çok düşündüm. Sanırım yanıtı anılarımdı. Bugün geçmişe doğru baktığımda Halkevi zemin katındaki, hemen önünden denizin başladığı Şehir Restaurant’ta ailecek yediğimiz yemekler, sandal sefaları, sabah gün doğumu ya da akşam gün batımına doğru rahmetli babam ve kardeşlerimle, bazen de dostların katılımı ile kayıkla çıktığımız İzmit Körfezi’ndeki balık avları, tuttuğumuz kovalarca çeşit çeşit balığı komşulara dağıtışımız, bakir Kefken, Kerpe sahillerindeki hafta sonu piknikleri acı bir gülümseme içinde aklıma ilk düşen güzel hatıralar.
Anılardan sıyrılıp günün gerçekleri ile yüzleştiğimde ise gördüğüm, tren yolu ve sekiz şeritle D-100 ile denizli ilişkisi koparılmış bir İzmit, kıyıları fabrika ve limanlarla kapatılmış bir İzmit Körfezi, beton yığını sitelerce kaplanmış Kandıra sahilleri, Geveciyan Kardeşler, Mehmet Nazif Tüysüz, Fahri Seyrek, Cemal Turgay ve isimlerini bilemediğimiz ustalara, fotoğrafları ile o günleri saklatıp bu günlere ulaştırdıkları için sonsuz şükran borçluyuz.
• • •
Şimdi gelelim, antik İzmit’in adını taşıyan Alman yük gemisi S/S Nicomedia’nın batırılış öyküsüne.
Birinci Dünya Savaşı boyunca İsveç demiri nakli Almanya için büyük önem taşıyor, İngiltere de bunu engellemek için Baltık Denizi’nde elinden geleni yapıyor.
Baltık Denizi’ne tek giriş, Danimarka ile İsveç arasındaki çok dar ve sığ boğazlar. 1915 Eylül’ünde 5 İngiliz denizaltısı Öresund Boğazı’nı geçerek Baltık Denizi’ne girer. Bu denizaltılar 1917 devrimine kadar müttefik Rusya limanlarında barınırlar. Görevleri Baltık Denizi’nde devriye gezmek ve Alman gemilerini batırmaktır.
Bu görev sırasında bir gün içinde 4 Alman yük gemisi durdurularak, personeli tahliye edilmiş ve tek torpido dahi kullanılmaksızın batırılmıştır. İşte bu gemilerden bir tanesi de 1901 yapımı, antik İzmit’in adını taşıyan S/S Nicomedia’dır.
11 Ekim 1905 günü, saat 17.30’da 120 metre boyundaki gemiyi durduran Alman denizaltıları, gemi personelinin bir fıçı bira hediyesini memnunlukla kabul eder. Ancak savaş halidir ve görev bir fıçı biraya tav olunmayacak kadar önemlidir. Alman gemisinin personeli gemiden tahliye edilir, buharlı gemi, oracıkta batırılır.
1982 yılında bir grup İsveçli dalgıç, balıkçıların ihbarı üzerine belirtilen yerde araştırma yaparlar ve 35 metre derinlikte iyi korunmuş S/S Nicomedia’nın enkazını bulurlar. Gemi enkazının su altı çekimleri 1986 yılında İsveç Televizyonu’nda yayınlanır.
• • •
İşte böyle.
Nicomedia konusunda bu sütunlarda çok yazılar yazdım, ama kentimizin antik ismini taşıyan bir gemi olduğunu, bu geminin geçen yüzyılın başında batırıldığını hiç bilmiyordum. Yavuz Ulugün’ün kitabında, S/S Nicomedia’nın batırılışı bölümünde geminin su üstündeki ve su altındaki fotoğrafları da bulunuyor.
Kitabın tamamı Kocaeli çevresi denizcilik konularını içeriyor. Son derece akıcı, bilgi ve belge yüklü bu kitabı değerli büyüğüm Yavuz Ulugün, imzalayıp göndermiş. Kendisine çok teşekkür ediyor, siz değerli okurlarımın da bu kitabı bir şekilde edinip okumanızı tavsiye ediyorum.
