Greenpeace, Türkiye'de Mayıs'ta başlayan 2007 yılı orkinos av sezonunun başlarında Akdeniz'in en önemli türlerinden biri olan mavi yüzgeçli orkinosun soyunun tükenmekte olduğuna dikkat çekerek Tarım ve Köyişleri Bakanlığı'nı gerekli tüm denetlemelerin yapılması ve bazı noktaların açıklığa kavuşturulması için harekete geçmeye çağırdı.

Geçen yıl Uluslararası Atlantik Orkinosları Koruma Komisyonu'nun (ICCAT) üye ülkeleri, Akdeniz'deki yasadışı avlanmaların yoğunluğu nedeniyle yokolmanın eşiğindeki bu türün popülasyonunun iyileştirilmesini sağlayacak olan programı hayata geçirmekte başarısız oldu (1). ICCAT'in kendi biliminsanlarının ancak 15,000 tonun altında bir av miktarının bu stoğun iyileştirilebileceği konusunda uyarmasına karşın, geçtiğimiz kasım ayında 2007 için 29,500 ton kota belirlendi. Ayrıca yüksek oranlardaki yasadışı avcılığı kontrol edebilmek için yeni kurallar da belirlendi ancak bunlar bu yılki av sezonu bittikten sonra uygulamaya geçebilecek. O zamana dek ise halen varolan gemi sayısı ile mavi yüzgeçli orkinos türü bir yıl daha yağma ve korsan avcılıkla karşı karşıya kalmış olacak.

Mavi yüzgeçli orkinosun sağlıklı kalan son alanlarından biri Libya'nın kuzey bölgesidir. Greenpeace, önümüzdeki haftalarda bu bölgede toplam 35,000 tonluk kapasiteye sahip 200'ün üzerinde teknenin yoğunlaşacağını tahmin etmektedir. Aynı şekilde önemli yumurtlama alanlarından biri olan Kuzey Kıbrıs-Mersin arasındaki bölgede çok büyük bir Türk filosunun avlanacağı da tahmin edilmektedir.

Greenpeace, İspanya'nın güneyinde ve Fas'ın kuzeyinde balıkçıların bu yıl sezon başından beri 2006 yılında aynı zamanlarda yakaladıkları av miktarının ancak %20 sini yakalayabildiklerine dair tespitlerde bulundu. 2006 bu balıkçıların zaten bugüne kadarki en düşük av sezonu idi. Aynı zamanda bu geleneksel avcılar, geçtiğimiz yıllara oranla daha küçük boy orkinoslar yakaladıkları da bir gerçektir, bu durum ise zaten Akdeniz'den yokolmakta olan bu türün tekrar üreyebilmesi için şart olan büyük boyların varlığı konusunda endişe yaratmaktadır.

Greenpeace Akdeniz Ofisi denizler kampanyası sorumlusu Banu Dökmecibaşı, Mersin'de yaptığı açıklamada “Mavi yüzgeçli orkinos avcılığı tamamen kontrolden çıkmış durumdadır”  “Hükümetler, Akdeniz ekosistemi ve bölge ekonomisi için son derece önemli ve kritik olan bu canlıların sürdürülebilir varlığını ve avcılığını garanti altına alabilmek adına beceriksizliklerini göstermiş oldular. Şu anda artık hükümetler tüm teknelerini limanlarına geri çağırmalıdır. Aksi takdirde 2007 mavi yüzgeçli orkinos avcılığının son yılı olacaktır”dedi.

Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Organizasyonu -FAO- verilerine göre tüm ticari değerdeki balık stoklarının dörtte üçünden fazlasının halihazırda aşırı tüketildiğini veya bitirildiğini göstermektedir (2). Dünya çapında, morina, orkinos ve kılıçbalığı gibi besin zincirinin üstündeki büyük deniz canlıları stoklarının %90'ı aşırı avlanmış durumdadır (3). Söz konusu canlıların türünün azalması veya yokolması geri dönülmez ekolojik ve ekonomik zararlara yol açacaktır.

“Denizlerimizin yönetiminde acilen radikal değişiklikler şarttır. Deniz ekosistemlerinin korunması, özellikle yerel balıkçılar ve halklar gibi yaşamları tamamen buna bağlı olan milyonlarca insanın geleceği için hayatidir. Deniz rezervlerinin oluşturulması deniz yaşamını korumak ve yenilemek ve aynı zamanda tükenmekte olan balık stoklarının iyileştirilmesi için tek yoldur” dedi.

Türkiye de bu anlamda üzerine düşeni yaparak, öncelikle deniz kaynaklarının korunması ve sürdürülebilir balıkçılık çin, şu anki gerçek av ve çiftlik kapasitesininin doğru değerlendirmesini yapmak, kapasiteyi düşürmek ve mavi yüzgeçli orkinosun özellikle yumurtlama alanlarını koruma altına almalıdır.

Notlar:
    Geçtiğimiz yıllarda mavi yüzgeçli orkinos için yasal toplam av miktarı 32,000 ton iken gerçek av miktarı 50,000 tondan fazla idi.
    FAO, 2004, The State of World Fisheries and Aquaculture, biennial
report (Dünya Balıkçılık ve Kültür Balıkçılığı, iki yıllık rapor)
    Myers RA, Worm B, 2003, Rapid World Depletion of Predatory Fish
Communities, Nature 423: 280-3. (3)

Greenpeace, balık stoklarının iyileştirilmesi ve tüm çeşitliliği ile deniz yaşamının korunabilmesi için denizlerimizin %40'ının tam koruma altında bir küresel deniz rezervleri ağı haline getirilmesi için kampanya yürütmektedir. Greenpeace Avrupa Birliği üye devletlerinin böyle bir rezerv ağının yeni bir deniz yasası olan Deniz Yaşamı Strateji Yönetmeliğini kabul etmelerini talep etmektedir. Bu kampanyanın bir parçası olarak, Greenpeace gemilerinden Arctic Sunrise Kuzey Denizi'nde ticari yağma şeklinde morina avlayan balıkçı tekneleri ile Rainbow Warrior ise Akdeniz'in en muhteşem balığı olan orkinosu silip süpüren orkinos tekneleri ile yüzleşmekteler.

Türkiye ve Orkinos Avcılığı hakkında bilgi almak için
tıklayın.
Tüm Orkinoslar Nereye Gitti? raporunu okumak için tıklayın
DenizHaber.Com
Editör: TE Bilişim